اسكلت فلزي يكي از انواع اسكلت با سابقه طولاني در ايران است. از سازه فلزي در ساختمان‌هاي فلزي و برج‌ها استفاده مي‌شود ولي استفاده از آن در سازه‌هاي كوتاه و ساختمان‌هاي چند طبقه نيز مرسوم بوده است. در حال حاضر به دليل ارزان بودن اسكلت بتني نسب به اسكلت فلزي، استقبال از اين اسكلت كمتر صورت مي‌گيرد. در اين مقاله به بررسي مراحل ساخت اسكلت فلزي ساختمان دو طبقه پرداخته‌ايم.
برتري‌هاي اسكلت فلزي نسبت به اسكلت بتني چيست؟
- اسكلت فلزي سازه‌اي مناسب براي سازه‌هاي بلند است؛ ولي با اسكلت بتني تعداد محدودي از طبقات را مي‌توان اجرا كرد.
- ماندگاري و استحكام بالاي فولاد موجب مي‌شود از اسكلت فلزي زمان زيادي بهره برداري شود كه اين شرايط براي اسكلت بتني قابل ذكر نيست.
- اجراي سازه فولادي يا اسكلت فلزي آسان است و قابليت اجراي آن سرعت بالايي دارد. نياز به زمان براي گيرش بتن و اجراي مرحله بعدي زمان زيادي را براي اجراي اسكلت بنتي طلب مي‌كند.
- وزن سازه‌اي كه با اسكلت فلزي ساخته شده است نسبت به سازه‌اي كه با اسكلت بتني ساخته شده است بسيار زياد كم است كه از مزيت‌هاي آن به شمار مي‌آيد و در كل باعث كاهش وزن ساختمان مي‌شود.
- فولاد يك ماده همگن است و تحت نظارت دقيق در كارخانه ساخته مي‌شود ولي بتن در كارگاه توليد مي‌شود و همگني آن به اندازه فولاد نيست.
- از آنجايي كه فولاد نسبت به بتن خاصيت ارتجاعي دارد، لذا سازه‌هاي فولادي يا ساختمآن‌هاي با اسكلت فلزي در برابر نيروهايي فشاري بزرگ مانند انفجار و نيروهاي جانبي مانند زلزله مقاومت زيادي دارند.
مراحل اجراي اسكلت فلزي ساختمان دو طبقه
در ادامه به ارائه اطلاعاتي در زمينه نحوه اجرا و مراحل اجراي اسكلت فلزي در ساختمآن‌هاي چند طبقه پرداخته شده است كه توجه شما را به آن جلب مي‌كنم.
گودبرداري
گودبرداري مرحله‌اي است كه چه در سازه‌هاي فولادي و چه در سازه‌هاي بتني بايد اجرا شود. اصولاً گودبرداري تا رسيدن به زمين بكر انجام مي‌گيرد و براي سازه‌هايي كه طبقه زير زمين در آن‌ها ساخته مي‌شود، گودبرداري بيشتر نيز انجام مي‌شود.
بتن ريزي (بتن مگر)
پس از گودبرداري و نمونه برداري از خاك و انجام آزمايشات مكانيك خاك، نوبت به بتن ريزي مي‌رسد. اين بتن ريزي به منظور حفاظت از بتن پي و ايجاد يك سطح صاف براي ادامه روند ساخت، انجام مي‌شود. بتن مگر همان‌طور كه گفته شد، بايد يك سطح صاف براي ادامه كار را فراهم كند به همين دليل از عيار سيمان كمي برخوردار است تا بتواند به راحتي روان شود و سطوح را بپوشاند و در نهايت سطح صافي به دست دهد.
آرماتور بندي
پس از مرحله اجراي بتن مگر و نگهداري از آن، نوبت به آرماتوربندي مي‌رسد. آرماتور بندي در هر دو سازه‌هاي بتني و فولادي مشاهده مي‌شود و يك ضرورت است. پس از آرماتوربندي، مشخص كردن جاي صفحات نصب ستون‌ها و قالب گيري انجام مي‌شود. اين مرحله در دو نوع سازه تفاوتي ندارد. لازم به ذكر است كه آرماتور بندي بايد طبق اصول استاندارد مقررات ملي ساختمان صورت گيرد.
بتن ريزي (بتن پي)
پس از آرماتور بندي و قالب گيري، عمليات بتن ريزي آغاز مي‌شود. اين مرحله از بتن ريزي به منظور اجراي پي انجام مي‌شود. بتن مورد استفاده از آنجايي كه حجم كمي دارد، مي‌تواند در كارگاه آماده شود و يا از شركت‌هاي بتن سازي خريداري شود. در هر صورت پيش از اجراي بتن، بايد ميكسر بايد به خوبي بتن را مخلوط كرده باشد تا از همگن بودن بتن اطمينان پيدا كنيم.
بتن در اين مرحله بايد از فاصله نزديك روي آرماتورها ريخته شود و پس از هر مرحله بتن ريزي بايد با ويبراتور، عمليات مخلوط و همگن كردن انجام شود. به منظور عدم خوردگي بتن و ايجاد ترك بايد سطح آن مرطوب نگه داشته شود كه به اين مرحله نگهداري از بتن گفته مي‌شود. پس از گيرش اوليه بتن، قالب‌ها از آن جدا مي‌شوند و روند نگهداري و مرطوب كردن بتن ادامه پيدا مي‌كند.
صفحه گذاري
صفحه گذاري فرآيندي است كه در آن صفحات فولادي كه تيرها روي آن‌ها سوار مي‌شوند، بر روي آرماتورهاي مخصوص محكم مي‌شوند. بخشي از عمليات صفحه گذاري كه هواگيري نام دارد، در زماني كه بتن هنوز كامل خشك نشده است انجام مي‌شود. در مرحله هواگيري مقدار زيادي بتن شل زير صفحات فولادي ريخته مي‌شود و سپس صفحات در جاي خود با فشار پيچ مي‌شوند تا هيچ فضاي خالي در زير صفحات باقي نماند.
لازم به ياد آوري است كه وجود فضاي خالي زير صفحات، باعث مي‌شود زماني كه ستون‌ها اجرا مي‌شوند با افزايش وزن، نشستي در ستون‌ها اتفاق بيفتد، به همين منظور از بتن شل زير آن‌ها براي هواگيري استفاده مي‌شود.
اجراي ستون‌ها
براي اجراي ستون‌ها از تير آهن استفاده مي‌شود كه به كارخانه سفارش داده مي‌شود. براي اجراي ستون‌ها ابتدا ارتفاع ستون را اندازه گيري كرده و تير آهن‌ها را به مقدار مورد نياز در مي‌آورند و سپس تيرآهن‌هاي با شمار كمتري را با استفاده از صفحات فلزي براي اجراي طبقه دوم به تير آهن‌هاي طبقه اول جوش مي‌دهند. اين كار براي كاهش بار مرده ساختمان و كاهش ضخامت ستون‌ها انجام مي‌شود.
وقتي تيرها آماده شدند، با استفاده از جرثقيل به صورت عمودي در مي‌آيند و در محل خود يعني صفحات فلزي كه در مرحله آرماتور بندي و صفحه گذاري، براي اين كار آماده شده بودند، محكم مي‌شوند. اتصال ستون به صفحه معمولاً با روش جوشكاري يا پيچ مهره انجام مي‌شود. نا گفته نماند كه در روي صفحات نيز از قبل نبشي‌هايي به منظور اتصال بهتر ستون به صفحه پيچ داده شده‌اند.
اجراي تيرها
تيرها قطعات فلزي بلندي هستند كه ستون‌ها را به هم وصل مي‌كند و در ادامه روند كار با اجراي عمليات تيرچه ريزي، كف يا سقف سازه روي تيرها سوار مي‌شود. تيرآهني كه براي تيرها استفاده مي‌شود متفاوت از تيرآهني است كه براي ستون‌ها استفاده مي‌شود. براي اجراي تيرها ابتدا تيرها را به منظور ايجاد مقاومت بيشتر به صورت لانه زنبوري در مي‌آورند. در اين مرحله با استفاده از شابلون و دستگاه برش هوا گاز، برش‌هايي به شكل شش ضلعي روي بدنه تيرآهن در فواصل مشخص ايجاد مي‌كنند تا مقاومت تير را افزايش دهند، سپس از صفحات شش ضلعي باقيمانده براي اتصال تير به ستون‌ها استفاده مي‌شود.
اجراي بادبندها
مي‌توان گفت كه آخرين مرحله از اجراي اسكلت فلزي اجراي بادبندها است. معمولاً براي اجراي بادبندها از ناوداني‌هاي جفت و تك استفاده مي‌شود و به صورت ضربدري از محل اتصال ستون و تير به هم به محل اتصال ستون و تير بعدي وصل مي‌شود. در انتها نيز در محل تقاطع بادبندها از صفحات فلزي به منظور مقاومت هرچه بيشتر اسكلت در برابر نيروهاي جانبي استفاده مي‌شود. البته اجراي بادبندها ريز جزئيات و نكات اجراي خاص خود را دارد كه طرح اين موضوع در اين مبحث نمي‌گنجد.
